Parzydełkowce (Cnidaria) - dwuwarstwowe zwierzęta tkankowe i promienistej symetrii ciała, cz. 2 - Koralowce.

Koralowce (Anthozoa, z gr. anthos - kwiat + zoon - zwierzę, kwiatozwierz) - jest to gromada wyłącznie morskich, skałotwórczych parzydełkowców (Cnidaria) występujących jedynie pod postacią polipu, zwykle kolonijnie, na niewielkich głębokościach, przytwierdzonych do dna morskiego, głównie w strefie ciepłej i gorącej, w dobrze naświetlonych i natlenionych wodach. W zapisie kopalnym znane są od kambru. Do przedstawicieli koralowców należą m.in.: koral czerwony (Corallium rubrum), zwany również szlachetnym, rafotwórcze korale madreporowe (Madreporaria) oraz koral korkowiec (Alcyonium palmatum). W polskiej strefie Bałtyku odnotowano 2 rzadko spotykane gatunki ukwiałów: ukwiał tęgoczułki i ukwiałek akoński. Ponadto w Bałtyku żyje również kolonijna piorówka świecąca. Trwałe struktury wapienne wytwarzane przez koralowce są podstawą do powstawania nowego ekosystemu znanego jako rafa koralowa. 

Badania morfologiczne oraz analizy filogenetyczne wskazują na co najmniej trzy apomorfie koralowców (cecha apomorficzna to cecha zaawansowana, ewolucyjnie nowa, niewystępująca u przodków danej linii ewolucyjnej. Jej przeciwieństwem jest plezjomorfia, czyli cecha prymitywna. Jeśli apomorfia obecna jest tylko w jednej linii ewolucyjnej nazywa się ją autapomorfią):

• przełyk, jelito przednie (actinopharynx, odpowiednik stomodeum)
• syfonoglif (siphonoglyph) – orzęsiona rynienka na jednym lub obydwu bokach gardzieli,
• mezenterie (mesenterium) – rodzaj krezki – wolne krawędzie przegród.

BUDOWA: U koralowców nie występuje forma meduzy. Polipy Anthozoa nazywane są antopolipami lub antozoopolipami. Mają ciało cylindryczne, o symetrii zewnętrznie promienistej (zwykle sześcio- lub ośmiopromiennej), z położonym na tarczy gębowej, podłużnym otworem gębowym otoczonym czułkami. Tarcza gębowa (oralna) ma zwieracze zwane sfinkterami. Spłaszczona gardziel z jednym lub dwoma syfonoglifami prowadzi do jamy chłonąco-trawiącej, która jest promieniście podzielona przegrodami na boczne komory. Tarcza gębowa przechodzi w pień - zasadniczą część ciała polipa. Pień jest czasami zakończony stopą. Wewnętrzna budowa koralowców wykazuje symetrię dwuboczną. 

Przestrzeń między ekto- i endodermą wypełnia mezenchyma. Układ nerwowy siatkowany, brak narządów zmysłów. Komórki parzydełkowe typu netmatocysty i spirocysty. Wiele gatunków koralowców wytwarza szkielet (mezenchymatyczny lub ektodermalny) organiczny, wapienny lub mieszany. Długość ciała gatunków pojedynczo żyjących waha się od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów. Największe gatunki osiągają średnicę do 1,5 m. 

BIOLOGIA KORALOWCÓW: Koralowce występują masowo, samotnie lub kolonijnie w formie polipów w morzach strefy ciepłej i gorącej, rzadziej w wodach arktycznych i antarktycznych. Najlepiej rozwijają się w ciepłych, nasłonecznionych wodach przybrzeżnych i na płyciznach. Niektóre gatunki występują na głębokościach do 6000 m p.p.m. 

Rozmnażają się przez pączkowanie, podział podłużny lub płciowo z zapłodnieniem zewnętrznym, rzadziej wewnętrznym. Zazwyczaj są one ponadto rozdzielnopłciowe. Najczęściej występującą formą larwy jest planula.

W związku z osiadłym trybem życia zapłodnienie odbywa się poprzez skoordynowany wyrzut gamet do środowiska. Koordynacja być może odbywa się dzięki zmianie barwy nieba i korelującej z nią zmianie barwy wody podczas zachodu słońca: przed pełnią niebo jest bardziej czerwone po pełni bardziej niebieskie. Badania Alison Sweeney na Acropora palmata pokazują, że rozmnaża się on trzeciej i czwartej nocy po pełni od 21:20 do 21:50.

Większość gatunków koralowców prowadzi osiadły tryb życia. Niektóre mogą się aktywnie poruszać. Większość z nich żywi się zooplanktonem, a większe chwytaj.a skorupiaki, mięczaki i ryby. Polują za pomocą ramion i komórek parzydełkowych. Same stanowią pokarm wielu gatunków skorupiaków, rozgwiazd i ryb. Kolonie koralowców żyją kilkaset lat, a według najnowszych badań koralowce z rodzaju Leiopathes dożywają 4200 lat i jest to absolutny rekord długowieczności wśród zwierząt. 

Wg prof. Jarosława Stolarskiego z Instytutu Paleobiologii PAN i jego zespołu pięciu współpracowników z Australii, USA, Polski i Francji koralowce madreporowe są wyjątkowo odpornymi organizmami, co oznacza, że chociaż ocieplanie się oceanów jest groźne dla raf koralowych, to jednak może nie mieć większego znaczenia dla ewolucji całej grupy korali madreporowych. Koralowce madreporowe przetrwały już całe masy kryzysów, w tym największe wymieranie w dziejach Ziemi. Formy płytkowodne - czyli rafy - powstawały z nich prawdopodobnie więcej niż raz, za każdym razem niezależnie wchodząc we współpracę z glonami i być może też tworząc od nowa szkielety. Prof. Stolarski i jego współpracownicy oparli swoje wnioski o analizę budowy i składu chemicznego szkieletu wymarłych koralowców madreporowych z badaniem DNA ich dzisiejszych przedstawicieli, w tym również pobranych od wielu korali głębokowodnych. Tym sposobem skonstruowali drzewo rodowe korali madreporowych, z którego wynika, że ta grupa zwierząt wyewoluowała dużo wcześniej, niż dotychczas sądzono - co najmniej 425 mln lat temu.

*Cenosark (coenosarc), kora - jest to nazwa stosowana dla określenia całości żywej tkanki pokrywającej osiowy szkielet oraz łączącej poszczególne polipy kolonii stułbiopławów i koralowców. Do niego nie zalicza się np.: wapiennych lub białkowych elementów szkieletowych oraz pokrywającego ciało oskórka. Cenosark jest osłonięty perydermą.

KLASYFIKACJA: Znanych jest około 7500 współcześnie występujących gatunków koralowców. Klasyfikowane są one w dwóch kladach: 

I. HEXACORALLIA

1) Koralowce sześciopromienne (Hexacorallia) - jest to podgromada koralowców (Anthozoa), do której należą gatunki żyjące samotnie jak i tworzące kolonie. Charakteryzują się obecnością sześciu (lub wielokrotności) przegród w jamie gastralnej. Należą do nich gatunki w większości osiadłe. Nielicznie wędrują pełzając lub pływając. 

CHARAKTERYSTYKA: Liczba ramion, otaczających otwór gębowy polipa oraz przegród dzielących jamę gastralną jest równa 6 lub wielokrotności 6 (wówczas występują parami), rzadziej (wtórnie) ich liczba wynosi 5, 8 lub 10, a także ich wielokrotność. U większości występuje zewnętrzny szkielet, często bardzo masywny - wapienny, organiczny lub organiczno-wapienny. W odróżnieniu od koralowców ośmiopromiennych (Octocorallia), chorągiewki mięśniowe na przegrodach są zwrócone w różnych kierunkach. Komórki parzydełkowe różnorodne - typu astomoknidy, stomoknidy i spirocysty z wieczkiem zamykającym. 

Podgromada koralowców sześciopromiennych dzieli się na 6 rzędów koralowców żyjących obecnie (około 4300 gatunków) i 2 rzędy koralowców wymarłych:

a) Ukwiały (Actiniaria) - jest to rząd bezszkieletowych, osiadłych lub półosiadłych koralowców sześcipromiennych (Hexacorallia) żyjących pojedynczo, często intensywnie ubarwionych, z wyraźnymi deseniami. Zwierzęta te często żyją w symbiozie z innymi organizmami. Do najbardziej znanych ukwiałów zalicza się: Aiptasia diaphana, Actinia equina (ukwiał koński) oraz ukwiały symbiotyczne - Discosoma, Stoichactis, Radianthus. Niektóre gatunki są hodowane w akwariach morskich. 

EKOLOGIA I MORFOLOGIA: Ukwiały są zwierzętami osiadłymi. Wszystkie żyją pojedynczo, najczęściej przytwierdzone podeszwą (tarczą czepną) do podłoża, zazwyczaj mogą się na niej przesuwać. Wyjątki są wtórnie pelagiczne. Są rozpowszechnione w niemal wszystkich, głównie ciepłych morzach świata, na różnych głębokościach. Posiadają duże zdolności adaptacji do środowiska - niektóre gatunki znoszą wody o niższym zasoleniu - występują w estuariach (łac. aeustuarium - morska droga - poszerzone, lejkowate ujście rzeki, powstałe w wyniku działania pływów morskich). Ich cylindryczne ciało osiąga zwykle kilka milimetrów, ale w niektórych przypadkach może osiągać do 1,5 m średnicy. Żywe ubarwienie zawdzięczają barwnikom karotenowym. Czułki, zwykle pojedyncze, wyjątkowo rozgałęzione, mogą występować w formie wieńca na krawędzi szczelinowatego otworu gębowego lub - jeśli są liczne - w zróżnicowanych funkcjonalnie okółkach pokrywających całą, płaską tarczę oralną.  

Ukwiały nie wytwarzają szkieletu wewnętrznego. Układ nerwowy złożony jest z sieci zewnętrznej i wewnętrznej, ze szczególnym unerwieniem czułków i płytki gębowej. Mają dobrze rozwinięte umięśnienie. Liczne i różnorodne komórki parzydełkowe (haplonemy, heteronemy i spirocysty) są wykorzystywane do obrony i polowania. Ukwiały są drapieżnikami - obezwładniają ofiarę parzydełkami i wciągają czułkami do otworu gębowego lub ruchami rzęsek napędzają do niego plankton. 

ROZMNAŻANIE: Rozmnażają się płciowo lub bezpłciowo. W większości są rozdzielnopłciowe lub dwupłciowe. Partenogeneza występuje rzadko - tak rozmnaża się np. ukwiał koński (Actinia equina). Rozmnażanie płciowe występuje z zapłodnieniem zewnętrznym lub wewnętrznym. Jak u wszystkich koralowców, również u ukwiałów nie występuje stadium meduzy. W rozwoju występuje kilka stadiów larwalnych: planula, larwa typu edwardsia i halcampula. Rozmnażanie bezpłciowe poprzez podział podłużny, podział poprzeczny, lacerację [Laceracja to jeden ze sposobó rozmnażania bezpłciowego będący rodzajem fragmentacji. Występuje u żebropławów i ukwiałów. Polega na oddzielaniu się fragmentu podeszwy (lacery) antopolipa, z którego powstaje nowy polip, lub małych fragmentów ciała żebropława i ich rozwoju w organizmy dojrzałe; Laceracja stopowa zaś to fragmentacja polegająca na oddzieleniu się stopy od tułowia polipa ukwiału; tułów przemieszcza się w inne miejsce, a pozostawiona stopa rozwija się w dojrzałego osobnika] lub wyjątkowo przez pączkowanie. Niektóre gatunki opiekują się potomstwem - ich młode przez pewien czas przebywają na ciele matki. 

Źródlo: Wikipedia. Amfiprion okoniowy ukryty wśród czułków ukwiała Dofleinia armata.

SYMBIOZA: Do organizmów żyjących w symbiozie z ukwiałami należą zooksantelle, pustelniki (Paguroidea) oraz ryby (np. z rodzaju Amphiprion). 

Źródło: Wikipedia. Ukwiał koński.

• Ukwiał koński (Actinia equina) - jest to przedstawiciel gromady koralowców sześciopromiennych. Należy do grupy najbardziej rozpoznawalnych ukwiałów. Jest jednym z nielicznych stworzeń żyjących w pasie przypływów i odpływów. Ukwiały są bliskimi krewnymi meduz. Mają do 5 cm wysokości, a ich szerokość wraz z rozłożonymi czułkami to 7 cm. Budowa ciała ukwiału końskiego jest w znacznym stopniu zbliżona do meduzy. Różnią się przede wszystkim trybem życia. Jego okrywa wierzchnia składa się z dwóch warstw komórek, oddzielonych substancją o formie galarety - mezogleą. W odróżnieniu do meduz ciało ukwiału nie ma kształtu tzw. talerza, ale raczej rury, której wnętrze pełni formę żołądka. W organizmie znajdują się mięśnie, których zadaniem jest składanie i rozkładanie całego ciała, a także poruszanie czułkami. Na spodniej części ciała znajduje się przyssawka, umożliwiająca ukwiałowi przymocowanie się do podłoża. Z kolei na przeciwległej stronie leży otwór gębowy (także wydalniczy), wokół którego wyrasta około 200 ruchomych czułków. Ich polip jest jaskrawo zabarwiony na czerwono, żółto lub zielono i nie tworzy szkieletu. 

Źródło: Wikipedia. Ukwiał schowany podczas
odpływu. 

TRYB ŻYCIA: Tak jak wiele gatunków ukwiałów spędza całe swoje życie pod wodą. Jednakże jego miejsce występowania (strefy przybrzeżne) powoduje, że jest zmuszony do zmiany środowiska. Ukwiał koński jest mocno przymocowany do skał podeszwą, przez co jest zmuszony czekać, aż woda go ponownie zaleje przy przypływie. By nie wyschnąć podczas odpływu chowa czułki i zamienia się wówczas w twardą, galaretowatą substancję. Na przeczekanie odpływu pozwala mu zmagazynowana w ciele woda. Mimo to nie jest w stanie wytrzymać dość długo na powietrzu, toteż można je spotkać w szczelinach czy też zagłębieniach, gdzie po odpływie jeszcze przez jakiś czas będzie woda.

POŻYWIENIE: Silnie przymocowany do podłoża ukwiał koński musi czekać, aż ofiara zbliży się do jego czułków. Czułki są pokryte komórkami parzydełkowymi, kryjącymi w sobie niewidoczne, jadowite haczyki połączone z tak samo jadowitymi włóknami. Każde z czułków ma osobne włókno, które działa jak spust. Gdy o włókno zawadzi ryba przepływająca obok czy też skorupiak, haczyk zostaje wystrzelony i wbija się w ciało ofiary. W momencie kontaktu następuje wpuszczenie jadu. Otwór gębowy, będący jednocześnie otworem wydalniczym, otwiera się do środka. Przez właśnie taki mechanizm staje się pułapką, z której nie ma ucieczki. Kiedy ofiara zostaje wciągnięta do środka, otwór się zamyka i rozpoczyna się proces trawienia. 

ROZMNAŻANIE: Ukwiały mogą się rozmnażać na kilka sposobów - płciowo i bezpłciowo. WIększość z nich rozmnaża się przez podział, lecz ukwiał koński wykorzystuje własną metodę rozmnażania płciowego, która do tej pory jest nie do końca wyjaśniona. Zakłada się, że samiec wypuszcza spermę do wody, a samica zasysa ją otworem gębowym i zapładnia jajeczka w swoim ciele. Wykluwają się z nich larwy, które żyją i rozwijają się w żołądku matki. Mimo przebywania w żołądku są chronione w jakiś sposób przed działaniem soków trawiennych. W kolejnym etapie, gdy już odpowiednio dorosną są wypuszczane do wody, w której przez pewien czas unoszą się swobodnie. Wreszcie osiadają na dnie, do którego silnie się przymocowują. 

DODATKOWE INFORMACJE: Większość ukwiałów końskich żyje w pasie przepływów i odpływów, ale istnieją także ukwiały żyjące stale pod wodą na głębokości 20 m. Osiedla się nie tylko na kamieniach ale i na ciele innych zwierząt takich jak mięczaki lub skorupiaki - stąd wywodzi się sztandardowy przykład symbiozy ukwiału z rakiem pustelnikiem. 

Przeprowadzone badania sugerują związek ze stopniem pokrewieństwa, a przejawianą wobec siebie agresją u A. equinia. Wykazano, że nie wykazują zainteresowania walką ze swoimi klonami i przejawiają agresję wobec przedstawicieli gatunki, które nie powstały w wyniku podziału danego osobnika (nie są jego klonami). Nie jest jednak jasne, czy rozpoznają wszystkie ukwiały, które nie powstały w wyniku podziału, jako obce. W czasie walki używają nematocytów, za pomocą których aplikują oponentowi toksyczne substancje. 

Źródło: Wikipedia. Ukwiał tęgoczułki (Urticina felina). 

• Ukwiał tęgoczułki (Urticina felina) - jest to gatunek z rodziny Actiniidae należącej do rzędu ukwiałów. Jest jednym z dwóch gatunków ukwiałów, występujących w zachodnim Bałtyku (również występuje on w Polsce). Zamieszkuje on dno kamieniste. Jest to ukwiał o stosunkowo dużych rozmiarach ciała, przysadzistej budowie i bardzo szerokiej podeszwie. Średnica sięga 5 cm, wysokość ciała skurczonego - 3 cm, rozkurczonego - 10 cm. Tarcza gębowa prawie płaska; na jej brzegach znajduje się ok. 100 tępo zakończonych czułków. Wzdłuż brodawkowatego ciała biegną nieregularne smużki. Jego powierzchnię niejednokrotnie oklejają ciała obce. Występuje w wodach europejskich, Atlantyku, Oceanie Arktycznym, Morzu Północnym. 

Źródło: Flicr. Ukwiałek arkoński,
zagrzebany w podłożu. 

• Ukwiałek arkoński (łac. Halcampa duodecimcirrata) - jest to jeden z dwóch gatunków ukwiałów, żyjących w zachodnim Bałtyku. Zamieszkuje Bałtyk a także północny Atlantyk, zatokę Maine i Rzekę Świętego Wawrzyńca. Bytuje w miękkim, mulisto-piaszczystym dnie, zagrzebany wnim aż do nasady czułków. Występuje gromadnie na głębokości ponad 40 m. Stwierdzany jest w Głębi Arkońskiej i niektórych przyległych obszarach. Jest to gatunek niewielki o długości ciała do ok. 10 mm. Jest on robakowato wydłużony i nie posiada podeszwy, zaś jego boki nieraz oklejają ciała obce. Brzegi tarczy ustnej opatrzone są przeważnie 8-13 czułkami, które zwierzę może wciągać. Jest to drapieżnik. Odżywia się jeżowcami, ślimakami, małżami i skorupiakami, które pojawiają się w zasięgu jego czułków. 

Źródło: Wikipedia. Grewingkia canadensis
(z ordowiku). 

2) Rugozy/ Rugosa - Koralowce czteropromienne (wymarłe) - jest to grupa paleozoicznych koralowców kolonijnych (kolonie masywne lub gałązkowe) albo osobniczych. Osobnicze mają kształt rogu lub cylindryczny. We wczesnym stadium rozwojowym powstają trzy pary septów (przegród). Pierwsza para to septum główne. Kolejno tworzą się następne dwie pary. Trzy pary septów dzielą kielich koralowca na sześć komór. Jednak dalsze septa tworzą się tylko w czterech komorach. Dlatego nazywa się je koralowcami czteropromiennymi. 

Źródło: Wikipedia. Skamieniałość z
formacji Matmor w Izraelu. 

3) Korale madreporowe, korale rafotwórcze/ kamienne rafowe (Scleractinia) - jest to rząd koralowców sześciopromiennych (Hexacorallia), do którego należą drobne, osiadłe, przeważnie kolonijne polipy (antopolipy) wytwarzające zewnętrzne szkielety z węglanu wapnia tworzące zwartą, wapienną masę. Połowa gatunków z tego rzędu to zwierzęta, które są głównym czynnikiem rafotwórczym - dzięki nim powstają rafy i wyspy koralowe. W zapisie kopalnym są znane od środkowego triasu (około 245 mln lat temu) - już wówczas były grupą silnie zróżnicowaną. Wiele gatunków tych korali jest zagrożonych wyginięciem. Przykładowymi przedstawicielami korali madreporowych są gatunki z rodzajów Madrepora (Rodzaj, od którego wywodzi się nazwa rzędu), Meandryna, zwana wądolnicą oraz żyjące pojedynczo Fungia (grzybniki), o kształcie grzyba kapeluszowego. 

Większość gatunków rafotwórczych żyje na małych głębokościach (do około 50 m p.p.m.), głównie w mrozach tropikalnych, czyli tam, gdzie temperatura nie spada poniżej 20 stopni Celsjusza. Pozostałe występują we wszystkich strefach oceanów, włącznie z regionami strefy umiarkowanej i polarnej, od płycizn po głębokość 6000 m. 

Źródło: Wikipedia. Fungia fungites, Birch Aquarium, San Diego
California, USA. 

CHARAKTERYSTYKA: Parzydełkowce z rzędu korali madreporowych tworzą masywne szkielety zewnętrzne o unikalnej wśród parzydełkowców konstrukcji i różnorodnych kształtach. Mogą występować w postaci kilkumetrowej wysokości drzewek, czaszy, półkolistych bloków lub wzgórków o wielometrowej średnicy. Wzgórki powstają w miarę zamierania starych polipów, na których martwym szkielecie tworzą się nowe warstwy, dzięki czemu grubość kolonii szybko wzrasta. U niektórych gatunków przyrost ten może dochodzić do 5 m roczne. W ten sposób powstają rafy koralowe. Korale madreporowe mogą tworzyć także wyspy zwane atolami. Nieliczne antopolipy żyją pojedynczo, Mogą wówczas osiągać znaczne rozmiary. Największy Fungia fungites osiąga 25 cm średnicy. W ciele Scleractinia występują komórki parzydełkowe typu stomoknidy i spirocysty. 

Źródło: EOL.org - Fungia fungites con hijo, Koh Phangan, Tajlandia.

*Rafa - jest to skała podwodna w formie wału lub grzbietu, której górna częśc znajduje się tuż pod albo tuż nad powierzchnią wody. Rafy stanowią zagrożenie dla żeglugi. W zależności od pochodzenia rafa może być wytworem organizmów rafotwórczych; częścią struktury geologicznej lądu; zalanym przez morze obszarem młodoglacjalnym. 

Źródło: eol.jsc.nasa.gov - Diego Garcia -
największa wyspa (atol) Brytyjskiego
Terytorium Oceanu Indyjskiego. 

*Atol - jest to płaska wyspa koralowa, zwykle skadająca się z rafy koralowej w kształcie pierścienia otaczającego centralną depresję. Depresja ta, nazywana laguną, może być częścią wyspy, stanowić niewielki odrębny zbiornik wodny lub być połącz ona z morzem. Aatol powstaje na skutek przyrastania rafy koralowej wokół wyspy wulkanicznej. Rafę koralową tworzą miliony żywych organizmów: polipów. Obumierające polipy pozostawiają po sobie wapienne szkielety stanowiące zwartą strukturę. Wraz z upływem czasu, pod wpływem ciężaru wapiennego pierścienia wyspa obniża się i stopniowo zanurza w wodzie. Pierścień pozostający ponad powierzchnią ulega erozji. Jednym z jej produktów jest piasek, na którym mogą rozwijać się rośliny. Szczątki roślin tworzą glebę i w ten sposób wyspa rozrasta się. Po zewnętrznej stronie atolu tworzy się kształtowana przez fale plaża. Opada ona stromo ku głębinie. Plaże od strony laguny są znacznie szersze, a woda przeważnie płytka. Nazwę atol pochodzącą z języka malediwskiego spopularyzował Karol Darwin. Właśnie na Malediwach można znaleźć największe atole. Ich występowanie ograniczone jest prawie wyłącznie do Oceanów Spokojnego i Indyjskiego. W basenie Oceanu Atlantyckiego jest ich niewiele. 

ROZMNAŻANIE KORALI MADREPOROWYCH: U korali madreporowych występuje rozdzielnopłciowość i dwupłciowość (hermafrodytyzm). U obydwu form najczęściej następuje zapłodnienie wewnętrzne, zwykle w jamie gastralnej. Tam też przebiega wczesny rozwój larwy. Uwolniona planula osiada na podłożu i po upływie doby od zapłodnienia wydziela płytkę bazalną (tabulae). Polipy rozmnażają się też bezpłciowo poprzez bardzo intensywnie przebiegające dwa rodzaje pączkowania: ekstratentakularne, (boczne, poza koroną czułków) i intratentakularne (podłużne, wewnątrz korony). Polipy żyjące pojedynczo rozmnażają się przez podział poprzeczny skorelowany z rozmnażaniem płciowym. 

Źródło: Wikimedia. Syringospora sp. 

4) Denkowce, tabulaty (Tabulata) - jest to grupa wymarłych, paleozoicznych koralowców (Anthozoa), klasyfikowanych w randze rzędu lub podgromady. Należą one do najstarszych ze znanych koralowców kopalnych. Organizmy głównie kolonijne (kolonie o pokroju masywnym i gałązkowym), posiadające szkielet kalcytowy. Cechą charakterystyczną jest wielka liczebność poziomów elementów szkieletowych, zwanych denkami oraz bardzo silna redukcja przegród (sept). Denkowce pojawiły się w ordowiku, a wymarły z końcem permu. Ich największy rozwój przypada na okres od ordowiku do późnego dewonu. Szczyt rozwoju raf z dużym udziałem tabulatów miał miejsce w dewonie. Po wielkim wymieraniu na grnaicy fran/famen grupa ta podupada. 

Źródło: kpbic.wnoz.us.edu.pl - Przedstawiciele denkowców. 

Tylko nieliczne gatunki mają znaczenie stratygraficzne, natomiast wiele gatunków ma znaczenie skałotwórcze, np. w Polsce w woj. świętokrzyskim dostarczają wysokiej jakości wapieni do celów budowlanych. Często występują też w osadach polodowcowych, przytransportowane w plejstocenie przez lądolód ze Skandynawii. 

W 1984 odkryto w szkielecie tabulatów elementy krzemionkowe i głównie na tej podstawie wysunięto hipotezę, że tabulaty są gąbkami (Porifera). Teza ta jednak została odrzucona przez prawie wszystkich badaczy, gdyż elementy krzemionkowe okazały się fragmentami drążących gąbek żyjących na tabulatach. Podobnie nie potwierdziły się doniesienia o kambryjskich denkowcachj. Część tych znalezisk ostatecznie zaliczono do glonów, a inne zaliczane są do gąbek lub odrębnej systematycznie grupy koralowców. 

5) Antothoe - rodzaj koralowców z rodziny Sagartiidae. 

Źródło: Wikipedia. Anthothoe albocincta.

6) Anthothoe chilensis - jest to gatunek koralowca z rodziny Sagartiidae. Jest to ukwiał niewielkich rozmiarów o średnicy do 20 mm. Występuje u wybrzeży Afryki na terenie RPA. 

Źródło: Wikipedia. Anthothoe chilensis. 

7) Corynactis - jest to rodzaj koralowców z rodziny Corallimorphidae. 

Źródło: Wikipedia. Corynactis.

Należą do tego rodzaju m.in. takie gatunki jak: Corynactis annulata i Corynactis californica. 

                                  II. OCTOCORALLIA

Źródło: Wikipedia. Koralowce ośmio-
- promienne. 

Koralowce ośmiopromienne (Octocorallia) - jest to podgromada osiadłych lub półosiadłych, kolonijnych koralowców (Anthozoa) z 8 przegrodami w jamie gastralnej i 8 pierzastymi czułkami. Do przykładowych przedstawicieli należą koral szlachetny (Corallium rubrum) i wachlarz Wenery (Gorgonia flabellum). 


CHARAKTERYSTYKA: Występują we wszystkich morzach i na różnych głębokościach. Zdecydowana większość gatunków tworzy kolonie. Antopolipy samotnie żyjące należą do wyjątków. Jedynym dorbze udokumentowanym przypadkiem jest Taiaroa tauhou. Kolonie są rozgałęzione, mają kształt drzewkowaty, osiągają do 3 m długości. Polipy wykazują symetrię ośmiopromienną, rosną powoli i należą do zwierząt długowiecznych. Przegrody jam chłonąco-trawiącej są zupełne - wszystkie ponadto przyrastają do gardzieli. Chorągiewki mięśniowe na krawędziach przegród są zwrócone w jednym kierunku. Gonady w kształcie gron wiszą na ściankach przegród w jamie gastralnej. Komórki parzydełkowe typu stomoknidy. Większość gatunków ma wewnętrzny szkielet mezenchymatyczny, wapienny lub rogowy, zbudowany z pojedynczych elementów o bardzo różnych kształtach. Zdobnice (Helioporacea) mają zewnętrzny szkielet aragonitowy, co jest uważane za cechę konwergentną do szkieletów korali rafotwórczych (Scleractinia). 

*Gorgonie (łac. Gorgonacea) - są to organizmy morskie z grupy koralowców ośmiopromiennych. Podobnie jak inne koralowce, żyją one w ciepłych, dobrze nasłonecznionych wodach, do głębokości 35 metrów, w miejscach gdzie występuje duży ruch wody budują specyficzne rafy. Posiadają charakterystyczną budowę szkieletu, pośrednią pomiędzy budową korali miękkich i twardych. Gorgonie żyją w symbiozie z wyspecjalizowanymi glonami, zooksantellami, które w wyniku fotosyntezy dostarczają im substancji organicznych, a same otrzymują w zamian niezbędne do życia substancje biogenne, jak fosfor czy azot. 

Źródło: Wikimedia. Gorgonie (Subergorgia sp). 

Źródło: Wikipedia. Callogorgia verticallata (Gorgonia). 

Przedstawiciele:

Źródło: Wikipedia. Koral korkowiec -
- Alcyonium palmatum. 

a) Alcyonium - jest to rodzaj koralowców tworzących krępe, drzewkowato lub palczasto rozgałęzione kolonie o giętkim szkielecie pokrytym warstwą mięsistej, żywej tkanki (cenosark). W języku polskim określane są zwyczajowymi nazwami koral korkowiec, korkowiec, dłoń topielca lub ręka topielca. Dwie ostatnie nazwy nawiązują do kształtu polipów z tego rodzaju, przypominającego dłoń ludzką. Wysokość kolonii Alcyonium dochodzi do kilkudziesięciu centymetrów. Występują w morzach europejskich, w Morzu Śródziemnym są liczne. Kolonie najbardziej znanego Alcyonium digitatum są koloru szarego, a polipy białe. Alceonium palmatum tworzy kolonie żółtoczerwone. 

Źródło: Wikipedia. Koral szlachetny. 

b) Koral szlachetny, koral czerwony (Corallium rubrum) - jest to gatunek koralowca z rodziny Coralliidae występujący w Morzu Adriatyckim i zachodnim Morzu Śródziemnym. Introdukowany został w Japonii. Jest czerwonym (czasem czarnym lub białym) koralowcem żyjącym w krzeiwastych koloniach osiągających wysokość do 40 cm. Jego szkielet jest popularnym materiałem do produkcji ozdób, wykorzystywanym już w Cesarstwie rzymskim. Jest on poławiany włokami dennymi lub zbierany podczas nurkowania, a po selekcji szlifowany i polerowany. Paciorki z tego gatunku koralowca występują w postaci korali także w polskim stroju ludowym. Jest on jedynym koralem zachowującym kolor po osuszeniu. 

Źródło: edukator.pl 

INNE KORALOWCE:

Źródło: Wikipedia. Piórówka Pennatula aculeata. 

a) Pennatula - jest to rodzaj półosiadłych koralowców z rzędu piórówek, w języku polskim określany zwyczajową nazwą piórówka albo pióro morskie. Piórówki tworzą piórokształtne kolonie o szkielecie rogowym, złożonym z niespojonych ze sobą spikul. Nasadowa część tworzonej przez najstarszy polip głównej osi kolonii (zwanej pniem) tkwi w miękkim dnie morskim lub jest przymocowana do twardych obiektów. Drobne, czerwone polipy rozmieszczone są szeregami na bocznych odgałęzieniach (promieniach) kolonii. Polipy dzielą się na odżywiające kolonię autozooidy i regulujące przepływ wody przez kolonię małe, pozbawione ramion syfonozooidy. Piórówki są zdolne do ruchu pełzającego. Prowadzą nocny tryb życia. Dzień kolonia spędza w bezruchu, w stanie skurczonym. Nocą syfonozooidy pompują wodę do wnętrza kolonii, która znacznie zwiększa  swoje rozmiary, a autozooidy wysuwają się i zaczynają łowić pokarm. Rekordowo długość może się zmieniać z 9 cm w dzień na 45 cm w nocy. Podobne obyczaje spotykane są u zwirząt osiadłych, jakimi są korale korkowce. W Bałtyku występuje kosmopolityczny gatunek piórówka świecąca (Pennatula phosphorea). Odznacza się on zdolnościami bioluminescencyjnymi.  

Źródło: Wikipedia. Piórówka Pennatula rubra. 

b) Piórówka świecąca (Pennatula phosphorea) - jest to jedyny gatunek koralowców z rodzaju piórówek, występujący w Bałtyku, a zarazem jedyny koralowiec kolonijny, zamieszkujący owe morze. Wyróżnia się zdolnościami bioluminescencyjnymi oraz dużą wrażliwością na bodźce, pod wpływem których reaguje rozbłyskami światła. Jest to gatunek kosmopolityczny. Pennatula phosphorea, jako gatunek należący do gromady koralowców, występuje jedynie w postaci polipa. Osobniki tego gatunku tworzą piórokształtne kolonie półosiadłe sięgające do 20 cm długości. Ciało kolonii jest półprzezroczyste, zwykle żółtawe lub jasnoróżowe, rzadziej ciemnoczerwone. Pień główny kolonii tworzy polip założyciel, od którego na boki wyrastają polipy potomne, ułożone szeregowo i tworzące liściokształtne struktury. Zgrubiała, nasadowa część pnia kolonii pogrąża się w miękkim podłożu lub przyczepia się do twardej powierzchni, co umożliwia utrzymanie pozycji zbliżonej do pionowej. Kolonie przyczepione do podłoża mogą się przemieszczać poprzez pełzanie. Wśród polipów bocznych wyróżniamy tzw. autozoidy, czyli polipy odżywcze oraz syfonozoidy, napompowujące kolonię wodą, dzięki czemu, pod wpływem pęcznienia, staje się sztywniejsza. Szkielet rogowy utworzony jest z luźnych, nie spojonych ze sobą spikul.

Występowanie piórówki świecącej głównie rozciąga się od zachodnich po północne wybrzeża, a jej obecność była zarejestrowana formacjach morskich takich jak: fiord, estuarium, zatoki. Jej obecność zaznacza się w Morzu Północnym, szczególnie we Fladen Ground, gdzie wielokrotnie była zarejestrowana znacznie poniżej 100 m. Również w Morzu Bałtyckim przy wybrzeżach Danii, a w mniejszym stopniu w północnym Oceanie Atlantyckim i w Morzu Śródziemnym. Pojedyncze osobniki zostały odkryte na obszarze Oceanu Południowego. Szeroko rozprzestrzeniona, występuje w strefach płytkich 10–100 m. Kolonie tkwią luźno w mule lub piasku w strefach osłoniętych od fal. Mogą przemieszać się pełzając. Często wyrzucana jest przez fale na brzegi.

ROZMNAŻANIE: Pennatula są organizmami rozdzielnopłciowymi na poziomie kolonialnym. Rozmnażają się płciowo za pomocą gamet. Oogeneza u żeńskich P. phosphorea charakteryzuje się utrzymaniem dużej liczby małych oocytów przez cały rok. Choć okres tarła występuje co rok, to trwanie oogenezy przekracza 12 miesięcy.

BEHAWIOR: Piórówka świecąca pod wpływem bodźca zewnętrznego kurczy się, a gdy jego działanie ustępuje, ciało ponownie napełnia się wodą, przez co powraca do wcześniejszych rozmiarów. Gatunek ten posiada zdolność świecenia, która jest wynikiem symbiozy z bakteriami bioluminescencyjnymi. Stymulacja organizmu powoduje powstanie fali luminescencyjnej, która może rozchodzić się w każdym kierunku wzdłuż kolonii, od miejsca pobudzenia do zakończeń jej ciała. Światło emitowane jest przez autozoidy i syfonozoidy, połączone ze sobą siecią nerwów. Ma ono barwę niebiesko – zieloną i jego natężenie wzrasta wraz z kolejnymi pobudzeniami.

Źródło: Wikipedia. Inaria. 

c) Inaria (RODZAJ WYMARŁY) - jest to rodzaj wczesnego koralowca żyjącego w późnym prekambrze na obecnych terenach Australii, przedstawiciel fauny ediakarańskiej. Opisany został przez Jamesa Gehlinga w 1988 roku na podstawie skamieniałości 51 okazów, spośród których 29 było kompletnych. Inaria była delikatnie zbudowanym zwierzęciem, o szerokiej okrągłej podstawie, zwężającej się ku górze w wyrostek przypominający tubę. Osobniki opisane przez Gehlinga różniły się rozmiarami - u najmniejszych podstawa mierzyła 21 x 18 mm, a u największych - 106 x 86 mm. Ściana zewnętrzna była zbudowana z mezoglei i cienkiej warstwy naskórka. Macki nie występowały. Prawdopodobnie Inaria jest wczesnym ukwiałem, niezagrzebującym się w podłożu. Gehling spekulował, że mogła być przodkiem współczesnych ukwiałów. Nazwa Inaria pochodzi od imienia żony Jamesa Gehlinga - Inary, a nazwa gatunkowa gatunku typowego, karli, honoruje Karla Gehlinga, syna Jamesa, który pomógł w zebraniu wielu okazów inarii.