Strony

Chemia, LO - PR - Chemia ogólna i nieorganiczna.

Od omówienia podstaw chemii ogólnej i kwantowej rozpoczyna się nauka chemii w szkole ponadgimnazjalnej. Specjalnie dla Ciebie przygotowałem opracowania wszystkich zagadnień, które są zgodne z obowiązującą podstawą programową nauczania chemii i pozwolą Ci perfekcyjnie przygotować się do Egzaminu Maturalnego. 

Zamieszczam poniżej odnośniki zarówno do materiałów autorskich, jak i tych, które uważam za godne polecenia i z których sam korzystałem przygotowując się do matury z chemii. 

1. Chemia kwantowa i chemia ogólna:
Dział I: Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych. 
Lekcja 02 - Temat 02: Elementy mechaniki kwantowej w ujęciu jakościowym.
--> Podstawy mechaniki kwantowej
*Dlaczego spiny muszą być przeciwne?
Lekcja 05 - Temat 05: Izotopy i ich zastosowania.
Lekcja 06 - Temat 06: Promieniotwórczość naturalna i sztuczna.
--> Film: Chemia PR (T.06): Promieniotwórczość sztuczna i naturalna.
--> Promieniotwórczość naturalna.
Lekcja 07 - Temat 07: Budowa układu okresowego pierwiastków chemicznych.
Lekcja 08 - Temat 08: Budowa atomu a położenie pierwiastka chemicznego w układzie okresowym.

Dział II: Wiązania chemiczne.
Lekcja 09 - Temat 09: Elektroujemność pierwiastków chemicznych.
--> Film: Chemia PR (T.09): Elektroujemność pierwiastków chemicznych.
Lekcja 10 - Temat 10: Rodzaje wiązań chemicznych.
--> Film: Chemia PR (T.10) - Rodzaje wiązań chemicznych. Teoria Orbitali Molekularnych (MO Theory).
--> Wiązanie chemiczne: Fikcja czy rzeczywistość? - Wykład: "Granice nauki" - Andrzej Koleżyński. 
--> Chemiczne wiązanie kowalencyjne w świetle mechaniki kwantowejZgodnie z modelem Lewisa wiązanie kowalencyjne charakteryzuje się wspólnymi parami elektronów pomiędzy atomami tworzącymi cząsteczkę. Mankamentem tej teorii było to, że nie wyjaśniała dlaczego para elektronowa jest tym czynnikiem który decyduje o trwałości wiązania. Wyjaśnienie tego problemu stało się możliwe, kiedy teorię elektronową Lewisa zastąpiono elementami mechaniki kwantowej. Wymagało to również wprowadzenia nowych terminów do teorii wiązań, które obecnie są powszechnie używane w chemii. Zgodnie z nowym kwantowym modelem wiązanie kowalencyjne powstaje w wyniku nakładania się (zlewania się) orbitali atomowych. To nakładanie się orbitali może zachodzić wzdłuż osi łączącej środki jąder atomów lub poza osią z boku i ma miejsce zawsze wtedy kiedy na orbitalach znajdują się niesparowane elektrony. Przykładem jest wiązanie w cząsteczce wodoru, które powstaje w wyniku nakładania się orbitali typu s. Na każdym z tych orbitali znajduje się elektron którego najbardziej prawdopodobnym miejscem przebywania jest sfera kulista.


--> Porównanie sieci kowalencyjnych, kryształów metalicznych i kryształów jonowych (Istnieją różne typy kryształów) - poniżej zestawione zostały istotne definicje:
a) Ciało krystaliczne,
b) Kryształ molekularny,
c) Kryształ kowalencyjny (Inaczej: Kryształ kowalentny; kryształ o wiązaniu atomowym, homopolarnym),
d) Def. Sieć krystaliczna: W krystalografii i mineralogii jest to szczególne ułożenie atomów lub cząsteczek w ciele stałym. Sieć krystaliczna charakteryzuje się uporządkowaniem dalekiego zasięgu oraz symetrią. Najmniejszą, powtarzalną składową sieci krystalicznej jest komórka elementarna. Długość krawędzi komórki i kąty między nimi zawarte są określane mianem stałych sieci krystalicznej. Własności sieci krystalicznej zawierają się w grupach przestrzennych. Typ sieci krystalicznej w głównej mierze determinuje występowanie różnych własności (np. łupliwość, przeźroczystość).
--> Monokryształ (Proces uzyskiwania monokryształów nazywa się monokrystalizacją),
--> Polikryształ (Proces uzyskiwania polikryształów nazywa się polikrystalizacją),

Lekcja 11 - Temat 11: Oddziaływania międzycząsteczkowe.
--> Film: Chemia PR (T.11): Oddziaływania międzycząsteczkowe.
Lekcja 12 - Temat 12: Wpływ rodzaju wiązania chemicznego na właściwości substancji.
--> Film: Kryształy. Oddziaływania międzycząsteczkowe a właściwości substancji.
Lekcja 13 - Temat 13: Hybrydyzacja orbitali atomowych. 
*Podstawy chemii kwantowej - kurs maturalny:
--> Chemia kwantowa - cz. 1 - KURS MATURALNY - Zagadnienia: Funkcja falowa i kwadrat jej modułu; interpretacja funkcji falowej; orbital atomowy; liczby kwantowe i ich interpretacja; kwantowanie; spin; doświadczenie Sterna-Gerlacha; kształt orbitali 1s, 2s, p; znaczenie znaku funkcji falowej.
--> Chemia kwantowa - cz. 2 - KURS MATURALNY - Zagadnienia: Energia orbitali a tomie wodoru i atomie wieloelektronowym; pisanie konfiguracji elektronowej atomów oraz prostych jonów; bloki w układzie okresowym; liczba elektronów walencyjnych; pojęcie izoelektronowości,
--> Chemia kwantowa - cz. 3 - KURS MATURALNY - Zagadnienia: Orbitale molekularne Sigma i Pi; orbitale wiążące i antywiążące; Dlaczego nie istnieje cząsteczka helu He2?; Czym są orbitale frontalne HOMO-LUMO,
--> Chemia kwantowa - cz. 4 - KURS MATURALNY - Zagadnienia: Pojęcie hybrydyzacji; hybrydyzacja w cząsteczce metanu, etylenu i acetylenu oraz amoniaku; korelacja hybrydyzacji z geometrią cząstek cząsteczek (kąty między wiązaniami); "zastosowania" hybrydyzacji; zasadowość.

Ciekawe zagadnienia związane z chemią kwantową:
--> Przykład kwantowania -> Nieskończona studia potencjału: Nieskończona studnia potencjału to jeden z najprostszych przykładów ukazujących "kwantowanie" jako nieodłączny element mechaniki kwantowej. W filmie wyjaśnione zostało, jak w prosty sposób rozwiązać takie zagadnienie i otrzymać wzór na energię cząstki "uwięzionej" w nieskończonej studni potencjału.
--> Idee chemii kwantowej. Akademicka Telewizja Naukowa ATVN

2. Chemia nieorganiczna:
Dział III: Systematyka związków nieorganicznych.
Lekcja 15 - Temat 15: Równania reakcji chemicznych.
-->Film: Chemia PR (T.15): Równania reakcji chemicznych,
Lekcja 17 - Temat 17: Kwasy nieorganiczne (Mineralne).
-->Film: Chemia PR (T.17): Kwasy, cz. 1,
-->Film: Chemia PR (T.17): Kwasy, cz. 2.
Lekcja 19 - Temat 19: Sole.

*Doświadczenie 1: Badanie charakteru chemicznego tlenków metali i niemetali. 
--> Zadania i polecenia dotyczące doświadczenia: 
- Zad. 1
- Zad. 2
- Udowodnij w sposób doświadczalny, że tlenek siarki (IV) jest tlenkiem kwasowym
- Zad. 3, 
- Zad. 4, 
- Zad. 5
- Zad.6, 
- Zad.7, 
- Zad. 8 
--> Film na temat amfoteryczności: kliknij i zobacz!

*Doświadczenie 2: Badanie działania zasady i kwasu na tlenki. 
*Doświadczenie 3: Badanie zachowania tlenku glinu wobec zasady i kwasu. 
*Doświadczenie 7: Badanie właściwości hydratów.

3. Stechiometria: 
Dział IV: Stechiometria.
Lekcja 21 - Temat 21: Mol i masa molowa. 
Lekcja 22 - Temat 22: Objętość molowa gazów - prawo Avogadra. 
Lekcja 23 - Temat 23: Obliczenia stechiometryczne. 
--> Wprowadzenie do obliczeń stechiometrycznych
4. Reakcje utleniania-redukcji (REDOKS) - Elektrochemia:






Link do filmu znajdziesz: tutaj. Zapoznaj się z nim, zrozum na czym rzecz polega i przyswój poniższy materiał dotyczący Elektrochemii. 

Dział V: Elektrochemia.
Lekcja 24 - Temat 24: Stopnie utlenienia. 
--> Scholaris: Aplet edukacyjny - Stopnie utlenienia.
Lekcja 25 - Temat 25: Zmiana stopni utlenienia pierwiastków w reakcjach chemicznych. 
Lekcja 26 - Temat 26: Bilansowanie równań reakcji utleniania-redukcji. 
--> Scholaris: Aplet edukacyjny - Równania reakcji redoks.
Lekcja 27 - Temat 27: Ogniwa galwaniczne. Siła elektromotoryczna ogniwa. 
*Doświadczenie 8: Reakcja magnezu z chlorkiem żelaza (III). 
*Doświadczenie 11: Badanie działania ogniwa Daniella. 

4. Roztwory:
Dział VI: Roztwory.
Lekcja 29 - Temat 29: Roztwory - mieszaniny substancji.
--> Roztwory - mieszaniny substancji, cz. 1,
--> Roztwory - mieszaniny substancji, cz. 2

*Doświadczenie 12: Rozpuszczanie różnych substancji w wodzie. 
*Doświadczenie 13: Obserwacja wiązki światła przechodzącej przez roztwór właściwy i zol. 
*Doświadczenie 14: Koagulacja białka. 
*Doświadczenie 15: Badanie rozpuszczalności chlorku sodu w wodzie i benzynie. 
*Doświadczenie 16: Badanie wpływu temperatury na rozpuszczalność gazów w wodzie. 
adam chemlab

5. Kinetyka i termodynamika chemiczna:
Dział VII: Kinetyka chemiczna. 

*Doświadczenie 19: Rozpuszczanie wodorotlenku sodu w wodzie. 


6. Reakcje w wodnych roztworach elektrolitów:
Dział VIII: Reakcje w wodnych roztworach elektrolitów.
Lekcja 38 - Temat 38: Reguła przekory.

*Doświadczenie 27: Badanie zjawiska przewodzenia prądu elektrycznego i zmiany barwy wskaźników kwasowo-zasadowych w wodnych roztworach różnych związków chemicznych. 
*Doświadczenie 28: Reakcje zobojętniania zasad kwasami. 
*Doświadczenie 29: Otrzymywanie osadów trudno rozpuszczalnych wodorotlenków. 
*Doświadczenie 30: Wytrącanie osadu trudno rozpuszczalnej soli.
*Doświadczenie 31: Badanie odczynu wodnych roztworów soli. 

7. Charakterystyka pierwiastków i związków chemicznych:
Dział IX: Charakterystyka pierwiastków i związków chemicznych. 
Lekcja 45 - Temat 45: Wodór i hel. 
--> Wodór (łac. Hydrogenium), 
--> Hel (łac. Helium)

Lekcja 49 - Temat 49: Borowce.
Lekcja 51 - Temat 51: Azotowce.
Lekcja 52 - Temat 52: Tlenowce.
Lekcja 54 - Temat 54: Helowce.
Lekcja 59 - Temat 59: Miedź - Cu. (+) Blok d - podsumowanie. 

*Doświadczenie 32: Badanie właściwości sodu. 
*Doświadczenie 33: Reakcja sodu z wodą. 
*Doświadczenie 35: Pasywacja glinu w kwasie azotowym (V). 
*Doświadczenie 36: Działanie kwasu i zasady na wodorotlenek glinu. 
*Doświadczenie 37: Badanie właściwości amoniaku. 
*Doświadczenie 43: Badanie właściwości stężonego roztworu kwasu siarkowego (VI). 
*Doświadczenie 44: Otrzymywanie siarkowodoru z siarczku żelaza (II) i kwasu chlorowodorowego. 
*Doświadczenie 45: Badanie aktywności chemicznej fluorowców. 
*Doświadczenie 47: Reakcja chloru z sodem.
*Doświadczenie 50: Utlenianie jonów chromu (III) z nadtlenkiem wodoru w środowisku wodorotlenku sodu. 
*Doświadczenie 51: Reakcja chromianu (VI) sodu z kwasem siarkowym (VI). 
*Doświadczenie 52: Reakcja dichromianu (VI) potasu z azotanem (III) potasu w środowisku kwasu siarkowego (VI). 
*Doświadczenie 53: Reakcja manganianu (VII) potasu z siarczanem (IV) sodu w  środowiskach kwasowym, obojętnym i zasadowym. 
*Doświadczenie 54: Otrzymywanie wodorotlenku żelaza (II) i badanie jego właściwości. 
*Doświadczenie 55: Otrzymywanie wodorotlenku żelaza (III) i badanie jego właściwości. 
*Doświadczenie 56: Otrzymywanie wodorotlenku miedzi (II).
*Doświadczenie 57: Badanie właściwości wodorotlenku miedzi (II). 

Doświadczenia nieobowiązkowe:
- Badanie zdolności chromianu (VI) potasu do przechodzenia w dichromian (VI) potasu,
- Przechodzenie dichromianów w chromiany i na odwrót.

Dodatkowe zagadnienia:
- Chemiczne wskaźniki pH,

Polecana LITERATURA CHEMICZNA: (Do nauki chemii nieorganicznej, chemii ogólnej i chemii fizycznej):
  1. Bielański A. Podstawy Chemii nieorganicznej. Warszawa: PWN 1987
  2. Coulson C. A.: Wiązania chemiczne. Warszawa: PWN 1963
  3. Górski A.: Chemia ogólna. Wyd. 3. Warszawa: PWN 1969
  4. Minkin W. I., 0sipow 0. A., Żdanow J. A.: Momenty dipolowe w chemii organicznej. Warszawa: PWN 1970
  5. Penkala Z.: Zarys krystalochemii. Warszawa: PWN 1966
  6. Praca zbiorowa: Chemia fizyczna. Warszawa: PWN 1964
  7. Snyder M. K.: Chemia, struktura i reakcje. Warszawa: WNT 1970
  8. Azaroff L. V.: Struktura i własności ciał stałych. Warszawa: WNT 1963
  9. Kalinowski F.: Fizyka metali. Warszawa: PWN 1970
  10. Kelelaar J. A.: Budowa związków chemicznych. Warszawa: PWN 1965
  11. Holden A.: Ciało stałe. Warszawa: PWN 1969
  12. Rudden M. N., Wilson J.: Elementy fizyki ciała stałego. Warszawa; PWN 1975
  13. Deriń J., Haber J., Pampuch R.: Chemia ciała stałego. Warszawa: PWN 1975
  14. Hannay: Chemia ciała stałego. Warszawa: PWN 1972
  15. Kittel C.: Wstęp do fizyki ciała stałego. Warszawa: PWN 1970
  16. Wert C., Thomson R. M.: Fizyka ciała stałego. Warszawa: PWN 1974
  17. Kitajgorodski A. I.: Kryształy molekularne. Warszawa: PWN 1976
  18. Adamson A.: Chemia fizyczna powierzchni. Warszawa: PWN 1963
  19. Adam B. K.: The Physics and Chemistry of Surface. London: Oxford University Press 1916
  20. Cottrell A. H.: Własności mechaniczne materii. Warszawa: PWN 1970
  21. Burdon R. S.: Surface Tension and the Spreading of Liquids. London: Cambridge Univ. Press. 1949
  22. Brodski A.: Chemia fizyczna. Warszawa: PWN 1953
  23. Schroeder G. - "Wybrane aspekty chemii supramolekularnej"  - całość dostępna: tutaj
  24. Chmielewska - Bojarska B.: Chemia analityczna. Analiza jakościowa kationów i anionów - Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
  25. Piela L.: Idee chemii kwantowej. Warszawa: PWN
  26. Witkiewicz Z., Kołużna-Czaplińska J.: Podstawy chromatografii i technik elektromigracyjnych - Warszawa: PWN 2019
  27. Harvey J. - "Chemia obliczeniowa" - Warszawa: PWN 2019.



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz